2050 онд нийслэлийн хүн ам  2,5 сая орчимд хүрэх магадлалтай

Хотжилт анх 1950-аад оноос эхэлсэн бөгөөд 1970–2000 онуудад тогтмол өссөн.  Монголд хот суурин газарт амьдардаг хүмүүсийн эзлэх хувь 2023 онд  ойролцоогоор  69.1 % байсан. 2024 оны судалгаагаар 818,652 хүн хөдөө, сумдаас Улаанбаатар руу шилжин ирсэн гэж дурдсан нь “нийслэлийн нийт хүн амын 48.8 %” гэж тооцогджээ.  Гэвч “хот” гэсэн тодорхойлолт, суурин газрын ангилал (сум, суурин, хот гэх мэт) засгийн бодлого, хууль, бүртгэлүүд дээрх өөрчлөлтүүдтэй холбоотойгоор хот суурин газрын тоог, хэмжээг ил тод судлах нь хэзээд амар байдаггүй бөгөөд  ерөнхий чиг хандлага нь — хүмүүс илүү олон нь хот руу төвлөрөх, хөдөө-оройн суурин газруудын оршин суугчид багасч, хотын төв, нийслэл (дагуул хот/суурины хамт) давамгайлах болсон.Хөдөөд  амьдралын нөхцөл  орлого, ажлын байр, үйлчилгээ (эрүүл мэнд, боловсрол, үйлчилгээний хүртээмж) нь хотод төвлөрсөн тул иргэд шилжин суурьших нөхцөл болдог.

Нийслэл рүү төвлөрсөн байдал  нь газар, орон сууц, инженерийн дэд бүтэц, зам тээвэр, нийгмийн үйлчилгээ (сургууль, эмнэлэг, ажиллах байр) зэрэгт дарамт бий болгодог бол өөр бүс нутаг, орон нутгийн хөгжлийн тэнцвэргүй байдал нь хөдөөд хүн, боломж, дэд бүтэц бага байгаа тул хөдөөгөөс шилжилт үргэлжилсээр, зарим аймаг, сумын хөгжлийн туйлшрал, хүн амын цөөрөлт бий болсоор байна.Энэхүү төвлөрлийн  өнөөгийн тренд үргэлжилбэл Улаанбаатарын хүн ам 2050 орчимд 2.5 сая орчимд хүрч болзошгүй гэж таамаглагддаг.

Ингэж төвлөрөх тул — өнгөрсөн, одоо, ирээдүйд “хот байгуулалт”, төлөвлөлт, дэд бүтэц, орон сууц, нийгмийн үйлчилгээ, байгаль орчин, агаар-хүрээлэн, тээвэр, инженерийн шийдлүүдийг системтэйгээр хөгжүүлэх шаардлага улам бүр чухал болно.

Мөн дагуул хот, дэд төвүүд, орон нутгийн сууринг хөгжүүлэх, иргэдийг зөвхөн нийслэл рүү төвлөрүүлэх биш — бүс нутгийн тэнцвэртэй хөгжлийг дэмжих бодлого зайлшгүй шаардлагатайг харуулж байна.

Бэлтгэсэн: Х.Бямбадалай