Зудын урьдчилсан төлвийг тооцоолон гаргажээ

Зудын аюул нүүрлэж болзошгүй: Монгол Улсад 2025-2026 оны өвөл-хаврын бэлчээрийн төлөв байдал хэрхэн харагдаж байна вэ?

Усны цаг уур, орчны судалгаа мэдээллийн хүрээлэнгээс гаргасан шинэчилсэн урьдчилсан төлөвөөр Монгол Улсад ойрын хугацаанд зудын эрсдэл нэмэгдэх магадлалтай байна. Тодруулбал, ирэх өвөл-хаврын улиралд нутгийн 59 хувьд (нэн их, их, дунд зэрэг) хүндрэл үүсэх төлөвтэй байгааг судалгаагаар илэрхийлжээ. Үлдсэн хэсэг нь бага буюу маш бага түвшинд үзэгдэж болохыг онцолсон юм.

Төлөв байдлын дүнгээр үзвэл, хамгийн өндөр эрсдэлтэй бүсүүдийн хувьд Архангай, Баянхонгор, Булган, Завхан, Хэнтий зэрэг аймгуудын зарим сумдад өвөл, хаврын бэлчээрийн даац, ургац хямарч, цас, хур тунадасны хазайлт, агаарын температурыг харгалзан зудад өртөх магадлал өндөр байна. Тухайлбал, Архангай, Баянхонгор, Булган зэрэг нутгуудаар нэн их ба их зэрэгийн хүндрэл үүсэх магадлалыг 22-26 хувьд тооцсон байна. Энэ нь малчид, тариаланчдад шууд нөлөөлөх бөгөөд бэлчээрийн хомсдол, малын тэжээлийн үнэ өсөх хандлагыг үүсгэж болзошгүй.

Гео-орчны судалгаа нь ган, зуншлага, цасны бүрхэц, зузаан, хур тунадасны урьдчилсан төлөвийг үндэс болгон тооцоолсон бөгөөд энэ нь цаашид болох цаг уурын өөрчлөлтөд суурилсан урьдчилсан мэдээлэл болж байна. Мөн энэ судалгаа нь дэлхийн цаг уурын өөрчлөлтийн чиг хандлага, Монголд үзүүлэх нөлөөллөөс шалтгаалан, ирээдүйн өвөл, хаврын бэлчээрийн төлөв байдлыг урьдчилан харуулах ач холбогдолтой.

Энэхүү урьдчилсан төлөв нь Монголын газар тариалан, мал аж ахуй, боловсруулах салбарын удирдлагуудад бэлчээрийн менежмент, тэжээлийн нөөцийн зохистой ашиглалт, эрсдэлийн удирдлагад зайлшгүй анхаарахыг шаардсаар байна. Түүнчлэн, улс оронд халамж, тусламж үзүүлэх, малчдын амьдралын чанарыг сайжруулах бодлогын үндсийг зөв төлөвлөхөд чухал эх сурвалж болох юм.

Цаашид цаг уурын өөрчлөлт, дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлтийн хандлагаас хамааран зудад өртөх эрсдэлийн хязгаар, бэлчээрийн нөхцөл байдал тогтмол хянагдаж, шинэчлэгдэж байх шаардлагатай. Мөн, технологийн дэвшил, ухаалаг мал аж ахуйн практик, байгаль орчны хамгаалал зэрэг олон талын арга хэмжээг цаг тухай бүрт авч хэрэгжүүлэх нь ирэх үеийн тогтвортой хөгжлийн үндэс болно.

Товчхон хэлхээний хувьд, Монгол Улсад ирэх өвөл, хаврын бэлчээрийн нөхцөл байдал хүндэрч болзошгүй тул малчид, тариаланчид, төр засаг хамтран бэлтгэлээ базаах шаардлагатай байна. Цаг уурын өөрчлөлтөд уян хатан, ухаалаг хандаж, тулгамдаж болох эрсдэлийг бууруулахад төр, хувийн хэвшил, олон нийт хамтран ажиллах чухал цаг үе иржээ.