Богдын хүрээ хотыг дүрсэлсэн монгол зураг үзэсгэлэнг дахин дэлгэлээ

Богдын хүрээ хотын түүхийг гэрчлэх монгол зураг: Үзэсгэлэнгүүдийн шинэ давалгаа

Улаанбаатар—Монголын түүхэн дурсгал болоод соёлын өвийг хадгалах зорилготой “Богдын хүрээ хотыг дүрсэлсэн монгол зураг /XVIII-XX зууны эхэн үе/” үзэсгэлэн энэ сарын эхээр дахин нээлтээ хийж, олон нийтэд ил болсон байна. Тус үзэсгэлэн нь Гандантэгчинлэн хийдтэй хамтран “Монгол арт” галерейд зохион байгуулагдсан бөгөөд хоёроос дээш оролцогчийн хүчээр бэлдэгдсэн, цуглуулга, судалгааны үр дүнг илтгэх онцгой ач холбогдолтой юм.

Энэхүү үзэсгэлэнгийн онцлог нь монгол зургийн цуглуулга бөгөөд гадаад, дотоодын музей, архивын сан хөмрөг, хувийн цуглуулгаас дээж авч, нийт 30 орчим бүтээлээр дэлгэн харуулсан явдал юм. Тэдгээрээс хамгийн онцлох нь 1870-аад оны үед Богдын ордны зураачийн зурсан “Их хүрээ хот” зургийн хуулбар бөгөөд энэ бүтээлийг Монгол Арт галерейн зураач Ц.Оюун-Эрдэнэ дөрвөн жилийн хугацаанд бүтээж, судалгааны ажлаа дэмжиж ажилласан байна.

Эдгээр зургууд нь XVIII зууны төгсгөлөөс XX зууны эхэн хүртэлх хугацаанд Богдын хүрээний бүтэц, зохион байгуулалт, түүхэн үйл явдлуудыг гэрчилдэг бөгөөд баяр наадам, төрийн ёслол, хотын өнгө төрхийг дүрслэн харуулсан байдаг. Тухайлбал, хүрээний дотоод бүтэц, гадаад байршил, түүний орчин үеийн хоттой харилцан уялдаа, түүхэн үйл явдлын онцлогийг гэрэл зургийн хэлбэрээр дамжуулан нийтэд хүргэх зорилготой.

Хамгийн сонирхолтой нь, эдгээр бүтээлийг цуглуулах, судлах зорилгоор Монгол Арт галерей, Улаанбаатар хотын музей зэрэг байгууллагууд хамтран ажиллаж, олон жилийн судалгаа хийжээ. Тус судалгааны ажлын үр дүнд 1870-аад оны үед Богдын ордны зураачийн зурсан “Их хүрээ хот” зургийн хуулбар олдсон нь Монголын түүхийн шинэ нээлт болсон байна. Энэ зураг нь хүрээний бүтэц, хотын өнгө үзэмжийг тод томруун илэрхийлж буйгаараа онцлог бөгөөд түүхийн судалгаанд үнэтэй хувь нэмэр оруулж байна.

Үзэсгэлэнгийн үеэр оролцогчид болон эрдэмтэд хэлэлцүүлэг өрнүүлж, Монголын түүх, урлагийн цогцолборыг дэлхийд илүү өргөн хүрээнд таниулах боломжийг бүрдүүлжээ. Мөн эдгээр бүтээлүүд нь зөвхөн урлагийн үнэ цэнэтэй төдийгүй нийгмийн, соёлын түүхэн дурсгал болох нь эргэлзээгүй. Тухайлбал, Богдын хүрээ нь Монголын шашин, соёлын төв байж, түүхэн цаг үеийн олон үйл явдлыг гэрчилдэг бөгөөд эдгээр зургийн цуглуулга түүхийн судалгаанд шинэ өнгө аяс нэмэж байна.

Ирээдүйд эдгээр бүтээлүүдийг музей, архивын санг түшиглэн хадгалах, олон нийтэд илүү хүртээмжтэй болгох зорилт тавигдаж буй. Түүхэн зураг, урлагийн бүтээлүүдийг зөвхөн үзмэрийн хэлбэрээр бус, судалгааны материал, боловсролын хэрэгсэл болгон ашиглах нь Монголын түүхийг илүү гүнзгий ойлгох боломжийг нээж байна.

Энэ үзэсгэлэн нь Монголын түүх, соёлын өвийг хадгалах, шинэ нээлт хийн таниулах чиглэлээр хийж буй цөөнгүй алхамуудын нэг бөгөөд ирээдүйн судалгааны суурь болж чадахуйц ач холбогдолтой юм. Хөгжиж буй социалист нийгмийн үед үүссэн, түүхэн хөрөгийг харуулсан эдгээр бүтээлүүд нь зөвхөн өнгөрсөн цагийн дүр зураг төдийгүй, Монголын ирээдүйд хадгалагдаж буй үнэт баялаг болох нь дамжиггүй.