Нийгэм
2050 онд нийслэлийн хүн ам 2,5 сая орчимд хүрэх магадлалтай
Хотжилт анх 1950-аад оноос эхэлсэн бөгөөд 1970–2000 онуудад тогтмол өссөн. Монголд хот суурин газарт амьдардаг хүмүүсийн эзлэх хувь 2023 онд ойролцоогоор 69.1 % байсан. 2024 оны судалгаагаар 818,652 хүн хөдөө, сумдаас Улаанбаатар руу шилжин ирсэн гэж дурдсан нь “нийслэлийн нийт хүн амын 48.8 %” гэж тооцогджээ. Гэвч “хот” гэсэн тодорхойлолт, суурин газрын ангилал (сум, суурин, хот гэх мэт) засгийн бодлого, хууль, бүртгэлүүд дээрх өөрчлөлтүүдтэй холбоотойгоор хот суурин газрын тоог, хэмжээг ил тод судлах нь хэзээд амар байдаггүй бөгөөд ерөнхий чиг хандлага нь — хүмүүс илүү олон нь хот руу төвлөрөх, хөдөө-оройн суурин газруудын оршин суугчид багасч, хотын төв, нийслэл (дагуул хот/суурины хамт) давамгайлах болсон.Хөдөөд амьдралын нөхцөл орлого, ажлын байр, үйлчилгээ (эрүүл мэнд, боловсрол, үйлчилгээний хүртээмж) нь хотод төвлөрсөн тул иргэд шилжин суурьших нөхцөл болдог.
Нийслэл рүү төвлөрсөн байдал нь газар, орон сууц, инженерийн дэд бүтэц, зам тээвэр, нийгмийн үйлчилгээ (сургууль, эмнэлэг, ажиллах байр) зэрэгт дарамт бий болгодог бол өөр бүс нутаг, орон нутгийн хөгжлийн тэнцвэргүй байдал нь хөдөөд хүн, боломж, дэд бүтэц бага байгаа тул хөдөөгөөс шилжилт үргэлжилсээр, зарим аймаг, сумын хөгжлийн туйлшрал, хүн амын цөөрөлт бий болсоор байна.Энэхүү төвлөрлийн өнөөгийн тренд үргэлжилбэл Улаанбаатарын хүн ам 2050 орчимд 2.5 сая орчимд хүрч болзошгүй гэж таамаглагддаг.
Ингэж төвлөрөх тул — өнгөрсөн, одоо, ирээдүйд “хот байгуулалт”, төлөвлөлт, дэд бүтэц, орон сууц, нийгмийн үйлчилгээ, байгаль орчин, агаар-хүрээлэн, тээвэр, инженерийн шийдлүүдийг системтэйгээр хөгжүүлэх шаардлага улам бүр чухал болно.
Мөн дагуул хот, дэд төвүүд, орон нутгийн сууринг хөгжүүлэх, иргэдийг зөвхөн нийслэл рүү төвлөрүүлэх биш — бүс нутгийн тэнцвэртэй хөгжлийг дэмжих бодлого зайлшгүй шаардлагатайг харуулж байна.
Бэлтгэсэн: Х.Бямбадалай
Нийгэм
Өнгөрсөн долоо хоногт нийслэлийн хэмжээнд гал түймэр, ослын 38 дуудлага бүртгэгдлээ
Нийслэлд өнгөрсөн долоо хоногт бүртгэгдсэн гал түймэр, ослын дуудлага, аврах ажиллагааны дүн нь аюулгүй байдлын тулгамдсан асуудлыг дахин харууллаа. Тодруулбал нийслэлийн хэмжээнд нийт 38 удаагийн осол, гал түймрийн дуудлага бүртгэгдсэн бөгөөд алба хаагчид хариу үйлдэл үзүүлж, нэг иргэнийг эрсдлээс хамгаалжээ.
Энэ хугацаанд бүртгэгдсэн дуудлагын дийлэнх нь гал түймэр, ослын төрөл зүйл байсан юм. Тодруулбал гал түймрийн 36 дуудлага, аврах ажиллагааны 2 дуудлага бүртгэгдсэн бөгөөд үүний улмаас нэг иргэний амь насыг авран хамгааллаа.
Энэ тоо баримт нь нийслэлийн аюулгүй байдлыг хангах чиглэлд хийгдэж буй онцгой анхаарлыг илтгэж байгаа бөгөөд цагдаагийн байгууллагын хариуцлага, чадварын өндөр түвшинг баталгаажуулж байна. Мөн, үүрэг гүйцэтгэж байх үеийн тохиолдол бүр нь зөвхөн нэг иргэний амь насыг аврах төдийгүй улсын эдийн засгийн хувьд 1.7 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө, өмчийг аврах үйл ажиллагаа явуулжээ.
Эдгээр үйл явдлууд улс орны аюулгүй байдлын салбарт тулгамдаж буй асуудлыг харуулж, иргэдийн оролцоо, сургалт, сэрэмжлүүлгийн чухлыг тодотгож байна.
Иймд нийслэлийн удирдлага, онцгой байдлын байгууллагаас иргэдийн аюулгүй байдлыг хангахад чиглэсэн цогц бодлого, техник, технологийн шинэчлэлтийг цаашид ч өргөжүүлэн, иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэхийг онцолсон бөгөөд энэ салбарын сургалт, дадлага, онцгой байдлын үед авах арга хэмжээний чанар, хүртээмжийг дээшлүүлэх нь ирээдүйн аюулгүй байдлын үндэс болно.
Мэдээ бэлтгэсэн Ө.Дөлгөөн
Нийгэм
Жил бүрийн арванхоёрдугаар сарын 15-ны өдрийг Түрэг хэлний бүлгийн өдөр болголоо
Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага арванхоёрдугаар сарын 15-ны өдрийг Түрэг хэлний бүлгийн өдөр болгон албан ёсоор тэмдэглэхээр боллоо. Энэхүү шийдвэр нь түрэг хэлтэн ард түмний хэл шинжлэл, соёлын өвийг онцлон таниулахын зэрэгцээ ЮНЕСКО-гийн олон хэл, соёлын олон янз байдлыг хүндэтгэх амлалтыг бататгаж буй хэрэг юм.
Тус өдрийг сонгосон нь хэл шинжлэлийн түүхэн чухал үйл явдалтай холбоотой бөгөөд 1893 оны арванхоёрдугаар сарын 15-нд Данийн хэл шинжлэлийн эрдэмтэн Вилхельм Томсен түрэг хэлний бүлгийн хамгийн эртний бичмэл дурсгалуудын нэг болох Орхоны бичээсний цагаан толгойг тайлснаа зарласантай холбоотой бөгөөд энэхүү нээлт нь Евразийн өргөн уудам бүс нутагт тархсан түрэг угсаатнуудын түүх, соёл, хэлний уялдаа холбоог шинжлэх ухааны үндэстэйгээр тайлбарлах боломжийг нээсэнд тооцогддог.
Өнөөдөр түрэг хэлний бүлэгт багтдаг азербайжан, казах, киргиз, турк, туркмен, узбек зэрэг хэл нь 200 сая гаруй хүний төрөлх хэл бөгөөд ойролцоогоор 12 сая хавтгай дөрвөлжин километр нутаг дэвсгэрт тархан хэрэглэгдэж байна. ЮНЕСКО эдгээр хэлийг баялаг бичгийн өв, аман уламжлалтай, олон улс оронд соёлын өдөр тутмын амьдралын салшгүй хэсэг болдгоор нь онцолжээ.
Түрэг хэлний бүлгийн өдрийг тунхаглах санаачилга нь Азербайжан, Казахстан, Киргиз, Турк, Узбекистан улсуудын хамтарсан хүсэлтийн үндсэн дээр хэрэгжиж, нийт 21 гишүүн улс дэмжсэн байна. Энэ нь хэл шинжлэлийн олон янз байдлын үнэ цэнийг олон улсын хэмжээнд хүлээн зөвшөөрч буйг илтгэж байна.
ЮНЕСКО-гийн мэдээлснээр, энэхүү өдөр НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн 71/328 дугаар тогтоолд тусгагдсан олон хэлний бодлоготой нийцэх бөгөөд жил бүрийн арванхоёрдугаар сарын 15-нд түрэг хэл, аман уламжлалыг хамгаалах, судлах, сурталчлах мэдлэг олгох хөтөлбөр, эрдэм шинжилгээний арга хэмжээнүүдийг тогтмол зохион байгуулах юм.
Сэтгүүлч Х.Бямбадалай
Нийгэм
Статистик: Монгол Улсад 2025 онд төрсөн хүүхдүүдийн хамгийн түгээмэл нэрс
Статистикийн мэдээллийн нэгдсэн сангийн “Сонирхолтой статистик” цэсний мэдээллээр 2025 онд Монгол Улсад мэндэлсэн хүүхдүүдийн нэрсийн хамгийн түгээмэл жагсаалтыг гаргасан байна.
Хөвгүүдэд хамгийн түгээмэл нэрс:
Тэнүүн
Хангай
Тогтуун
Эрхэс
Батмагнай
Охидод хамгийн түгээмэл нэрс:
Амин-Эрдэнэ
Амингоо
Анхилуун
Гэгээлэн
Сондор зэрэг нэрсийг хүүхдүүддээ хамгийн олон өгчээ.
Мөн Монголын түүхэн нэртэй хүмүүсийн нэрс одоо ч ихээр хэрэглэгдсээр байгаа бөгөөд жишээ нь:
Есүхэй (769 бүртгэлтэй)
Чингис (701 бүртгэлтэй)
Хасар (354 бүртгэлтэй)
Цэдэнбал (320 бүртгэлтэй)
Өгөдэй (261 бүртгэлтэй)
Тэмүүжин (8,429 бүртгэлтэй)
Бөртэ (891 бүртгэлтэй)
Мандухай (1,185 бүртгэлтэй)
Мухулай (49 бүртгэлтэй)
Боорчи (126 бүртгэлтэй)
Зэв (97 бүртгэлтэй)
Жамух (50 бүртгэлтэй)
Мөн онцлох зүйлсийн нэг нь Тоорил болон Сорхоншар нэртэй иргэн тус бүр нэг бүртгэлтэй байгааг дурдсан байна.
-
Нийгэм7 months ago“Зуны зугаа” шоу тоглолтын үеэр бусдын биед халдаж, танхайрсан 35 дуудлага цагдаагийн байгууллагад бүртгэгджээ
-
Нийгэм5 months agoАНУ-д сургуульд явахаар догдолж байсан 15-хан настай охин улаанбурханаар энджээ
-
Нийгэм7 months agoСэрэмжлүүлэг: Нийслэлд энэ сарын 15-18-ныг хүртэл бороотой сэрүүн өдрүүд үргэлжилнэ
-
Нийгэм5 months agoАНУ дахь Oxford-ын ахлах сургуульд сурахаар явах гэж байсан дүү минь ХӨСҮТ-рүү инээж ороод улаанбурханаар эндчихлээ
-
Нийгэм5 months agoБүх хөрөнгөө нийлүүлээд ч хамаагүй хүүг хөл дээр нь босгохыг нийгмээрээ шаардаж эхэллээ
-
Нийгэм7 months agoТанилц: Зургаадугаар сард зоxион байгуулагдаx Үндэсний бөxийн барилдаанууд
-
Спорт5 months agoО.Xангай аварга “Даншиг Наадам”-д зодоглоно
-
Нийгэм7 months agoКовидын шинэ давлагаа Азийг нөмөрчээ
